Cultura Castrense - MARIN

A cultura castrense abarca en Galicia un longo período de tempo que vai desde a Idade de Hierro (S.VI a.C.) ata o S. VI d.C.
En palabras de Florentino Cuevillas os Castros serían ?Recintos fortificados de forma oval ou circular, provistos dun ou varios muros concéntricos, precedidos do seu correspondente foxo, e situados, vos máis deles non cume de outeiros e montañas?

Desde a antigüidade sostívose  que os habitantes dos castros foron os celtas, pobo procedente das beiras do Caspio e do Cáucaso, e que nos trouxeron a técnica do ferro, mito este de o celtismo que atopou grandes defensores en Murguía e nos historiadores da súa xeración. Hoxe xa non debemos manter a exclusividade celta da poboación dos castros, e habería que considerala como froito dunha mestura  racial entre o elemento autóctono e os recentemente chegados celtas.
En Marín temos castros  na Subidá (Sete Espadas ? Mogor), Castelo Barbudo (Pardavila-San Xulián), o Castelo (Ardán), e posibles asentamentos de castros en Pedreiras (Ou Campo), Penizas (Currás), Sobareiro (Loira), e Castro (Seixo).

De todos eles destacaremos o da Subidá, que pasa por ser o mellor conservado a pesar das múltiples agresións que sufriu. Trátase dun asentamento castrense bastante romanizado e que poderiamos situar entre os séculos  I e IV d.C, cunha economía baseada  nunha forte base agrícola e gandeira  complementada pola caza, pesca e o marisqueo. A finais do s. XIX conservaba partes aínda do seu dobre recinto amurallado, e a principios do s. XX aínda se tiñan en pé algunhas  das vivendas  circulares. A riqueza de materiais era tanta que practicamente non facía falta nin escavar para atopar restos.

Moitos destes restos atópanse hoxe no Museo Provincial de Pontevedra, pero  doutros moitos, froito das escavacións furtivas e incontroladas, nunca máis se soubo.